Sztuczna inteligencja staje się jednym z kluczowych czynników kształtujących współczesne środowisko edukacyjne. Rozwiązania oparte na analizie danych coraz częściej wspierają proces dydaktyczny — od automatycznego oceniania i personalizacji treści, po systemy rekomendujące materiały dydaktyczne czy narzędzia wspierające komunikację z uczniami. Technologie te oferują znaczący potencjał w zakresie indywidualizacji nauczania, diagnozy potrzeb edukacyjnych oraz usprawnienia organizacji pracy szkoły.
Jednocześnie ich upowszechnienie rodzi nowe wyzwania natury etycznej, prawnej i pedagogicznej. Wykorzystywanie algorytmów w procesach edukacyjnych wymaga refleksji nad takimi kwestiami, jak ochrona prywatności uczniów, przejrzystość działania systemów, odpowiedzialność za decyzje podejmowane przez sztuczną inteligencję oraz wpływ technologii na autonomię nauczyciela. Nieumiejętne lub bezrefleksyjne stosowanie narzędzi AI może prowadzić do naruszeń zasad sprawiedliwości, zaufania i równego traktowania uczestników procesu kształcenia.
W odpowiedzi na te wyzwania Komisja Europejska opracowała dokument „Wytyczne etyczne dla nauczycieli dotyczące wykorzystania sztucznej inteligencji i danych w nauczaniu i uczeniu się”. Publikacja ma charakter praktyczny – stanowi kompendium zasad i dobrych praktyk wspierających szkoły w rozważnym, bezpiecznym i zgodnym z wartościami edukacyjnymi wdrażaniu narzędzi opartych na sztucznej inteligencji. Celem wytycznych jest wzmocnienie kompetencji nauczycieli i kadry kierowniczej w zakresie świadomego korzystania z danych i technologii, z poszanowaniem praw ucznia, etosu zawodu nauczyciela oraz przepisów obowiązującego prawa, w tym RODO i przyszłego aktu o sztucznej inteligencji (AI Act).
Główne zasady etyczne wykorzystania sztucznej inteligencji w edukacji
Wytyczne Komisji Europejskiej wskazują cztery filary, które powinny stanowić punkt odniesienia przy wdrażaniu i stosowaniu systemów sztucznej inteligencji w szkołach. Zasady te wyznaczają granice odpowiedzialnego korzystania z technologii oraz pomagają zachować równowagę między innowacją a ochroną fundamentalnych wartości edukacji.
Przewodnia rola człowieka
Podstawą każdego zastosowania sztucznej inteligencji w środowisku szkolnym musi pozostać człowiek – nauczyciel, wychowawca, dyrektor. To on ponosi odpowiedzialność za proces dydaktyczny i wychowawczy, a technologia może jedynie wspierać jego działania.
Oznacza to, że decyzje wpływające na ocenę, rozwój lub sytuację ucznia nie mogą być w pełni zautomatyzowane, a nauczyciel powinien mieć możliwość ingerencji, weryfikacji i interpretacji wyników generowanych przez system. Zachowanie tej „nadzorczej roli człowieka” stanowi gwarancję, że edukacja pozostaje procesem opartym na refleksji, empatii i odpowiedzialności.
Sprawiedliwość i włączenie
Technologie wykorzystywane w edukacji powinny wzmacniać, a nie osłabiać równość szans. Odpowiedzialne stosowanie sztucznej inteligencji wymaga eliminowania uprzedzeń i dyskryminacji, które mogą wynikać z błędów w danych lub konstrukcji algorytmu.
Systemy edukacyjne oparte na AI muszą być dostępne i użyteczne dla wszystkich uczniów, niezależnie od ich płci, pochodzenia społecznego, zdolności poznawczych czy sytuacji zdrowotnej. W praktyce oznacza to konieczność testowania rozwiązań pod kątem niedyskryminacji, a także projektowania ich w duchu „design for all” – z myślą o zróżnicowanych potrzebach uczniów.
Człowieczeństwo i dobrostan
Proces nauczania jest nie tylko przekazywaniem wiedzy, lecz także budowaniem relacji, kształtowaniem postaw i wspieraniem rozwoju emocjonalnego uczniów. Dlatego sztuczna inteligencja nie może zastępować kontaktu nauczyciela z uczniem, a jedynie go uzupełniać i wspierać.
Wdrażanie technologii powinno zawsze uwzględniać aspekt dobrostanu psychicznego i społecznego – zarówno uczniów, jak i nauczycieli. Nadmierna automatyzacja, presja wyników czy poczucie bycia „obserwowanym” przez systemy analizujące zachowanie mogą obniżać zaufanie i komfort nauki. W tym kontekście kluczowa jest empatia oraz refleksja nad granicami użyteczności technologii.
Uzasadniony wybór i przejrzystość
Zaufanie do systemów AI buduje się poprzez zrozumienie zasad ich działania. Szkoła i nauczyciele powinni wiedzieć, jakie dane są gromadzone, w jakim celu są przetwarzane i jakie decyzje podejmuje system.
Przejrzystość wymaga również informowania uczniów i rodziców o tym, że w procesie edukacyjnym wykorzystywane są algorytmy sztucznej inteligencji, oraz umożliwienia im świadomego uczestnictwa w tym procesie. Zasada uzasadnionego wyboru oznacza, że każda decyzja o wdrożeniu technologii powinna być poprzedzona analizą jej korzyści, ryzyka oraz zgodności z wartościami szkoły i obowiązującym prawem, w tym z RODO i przyszłym Aktem o sztucznej inteligencji (AI Act).
Kluczowe wymogi dla godnej zaufania sztucznej inteligencji w edukacji
Zanim szkoła zdecyduje się na wdrożenie jakiegokolwiek systemu opartego na sztucznej inteligencji, powinna rozważyć, czy rozwiązanie to spełnia podstawowe kryteria etyczne i prawne, które pozwalają uznać je za godne zaufania. Komisja Europejska, formułując swoje wytyczne dla sektora edukacji, wskazuje, że kluczowe znaczenie ma przejrzystość, równość, bezpieczeństwo, ochrona prywatności oraz odpowiedzialność instytucji korzystającej z technologii.
Przejrzystość i wyjaśnialność stanowią fundament zaufania do każdego systemu. Nauczyciele i kadra kierownicza powinni rozumieć sposób działania algorytmu oraz wiedzieć, na jakiej podstawie generowane są wyniki. Tylko wtedy możliwe jest rzetelne wyjaśnienie uczniom i rodzicom, skąd biorą się określone decyzje systemu, a także kontrola ich trafności i zgodności z celami dydaktycznymi. Brak tej świadomości prowadzi do sytuacji, w której szkoła staje się zależna od narzędzia działającego jak „czarna skrzynka”, pozbawiona wglądu w proces decyzyjny.
Nie mniej istotna jest równość i różnorodność. Algorytmy uczą się na podstawie danych, które – jeśli są niepełne lub stronnicze – mogą utrwalać stereotypy i generować dyskryminację. W środowisku edukacyjnym skutki takiej stronniczości mogą być szczególnie poważne: mogą wpływać na sposób oceniania, przydzielania wsparcia czy rekomendowania ścieżek rozwoju. Dlatego każda szkoła powinna upewnić się, że system działa w sposób neutralny i włączający, a jego konstrukcja uwzględnia zróżnicowane potrzeby uczniów, w tym osób z niepełnosprawnościami.
Równie ważna pozostaje kwestia technicznej solidności i bezpieczeństwa. System AI stosowany w edukacji musi być stabilny, odporny na błędy i zabezpieczony przed nieuprawnionym dostępem. Wdrożenie technologii nie kończy się na instalacji oprogramowania – wymaga ciągłego monitorowania działania systemu, regularnych aktualizacji oraz gotowości do reagowania w przypadku incydentów lub błędów. Odpowiedzialne zarządzanie technologią oznacza również posiadanie planu awaryjnego, który pozwoli szybko wycofać lub naprawić narzędzie w razie potrzeby.
Nie sposób mówić o zaufaniu bez odniesienia do ochrony prywatności. Sztuczna inteligencja w edukacji opiera się na danych uczniów – często osobowych, a niekiedy także wrażliwych. Szkoły są zobowiązane do przestrzegania zasad wynikających z ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO), w tym minimalizacji danych, ograniczenia dostępu i jasnego określenia celu przetwarzania. Zanim nowe narzędzie zostanie wdrożone, powinna zostać przeprowadzona ocena skutków dla ochrony danych (DPIA), która pozwoli zidentyfikować potencjalne ryzyka i zapewnić zgodność z przepisami.
Wreszcie, kluczowym elementem etycznego zarządzania AI jest odpowiedzialność. Szkoła powinna znać dostawcę systemu, rozumieć warunki licencji i wsparcia technicznego oraz dysponować umową regulującą procedury reagowania na błędy i aktualizacje. Odpowiedzialność oznacza również gotowość do podjęcia decyzji o zawieszeniu lub rezygnacji z korzystania z systemu, jeśli jego działanie okaże się niezgodne z zasadami etyki lub interesem uczniów.
Wszystkie te elementy – przejrzystość, równość, bezpieczeństwo, ochrona danych i odpowiedzialność – tworzą spójną strukturę zarządzania ryzykiem związanym z wykorzystaniem sztucznej inteligencji w edukacji. Dzięki nim szkoła może chronić prawa uczniów, wzmacniać zaufanie rodziców i jednocześnie w pełni korzystać z potencjału nowoczesnych technologii, które – właściwie wdrożone – stają się narzędziem wsparcia nauczyciela, a nie jego zastępstwem.
Praktyczne pytania dla szkoły i nauczyciela
Zanim szkoła zdecyduje się na wprowadzenie narzędzia opartego na sztucznej inteligencji, warto przeprowadzić refleksję nad jego rzeczywistym wpływem na proces dydaktyczny i bezpieczeństwo danych. Nie chodzi wyłącznie o kwestie techniczne, ale o zrozumienie, czy wdrożenie systemu pozostaje w zgodzie z wartościami edukacji i prawami ucznia.
Pierwszym pytaniem, które powinni postawić sobie zarówno dyrektor, jak i nauczyciel, jest to, czy człowiek zachowuje kontrolę nad decyzjami podejmowanymi przez system. Sztuczna inteligencja może wspierać nauczyciela, ale nie może go zastępować w ocenie, interpretacji czy reagowaniu na potrzeby uczniów. Każde narzędzie powinno pozostawiać możliwość weryfikacji wyników i korygowania błędnych ocen, tak by ostateczne decyzje zawsze należały do człowieka.
Równie istotne jest, aby szkoła zapewniła pełną przejrzystość wobec uczniów i rodziców. Osoby, których dane są przetwarzane, powinny wiedzieć, że mają do czynienia z systemem opartym na sztucznej inteligencji – jakie dane są gromadzone, w jakim celu i przez kogo. Świadoma zgoda i zrozumienie zasad działania systemu budują zaufanie oraz pozwalają uniknąć zarzutów braku transparentności.
Kolejnym aspektem jest możliwość rezygnacji. Warto zadać sobie pytanie, czy korzystanie z danego rozwiązania jest dobrowolne i czy można z niego zrezygnować bez szkody dla procesu nauczania. Etyczne wykorzystanie technologii zakłada, że szkoła zachowuje elastyczność – zarówno w odniesieniu do uczniów, jak i nauczycieli – i nie uzależnia całego procesu dydaktycznego od jednego systemu.
Nie można pominąć kwestii bezpieczeństwa informacji. Należy upewnić się, że dane uczniów są przetwarzane zgodnie z zasadami RODO, anonimizowane w miarę możliwości i przechowywane w sposób bezpieczny. Warto zapytać dostawcę, jakie mechanizmy ochrony danych zastosowano, kto ma do nich dostęp oraz jak długo będą one przechowywane. Transparentność w tym zakresie jest nie tylko obowiązkiem prawnym, ale również elementem etycznej odpowiedzialności szkoły.
Wreszcie, przed wdrożeniem jakiegokolwiek narzędzia opartego na AI należy ustalić, czy system był testowany pod kątem błędów i uprzedzeń. Brak takiej weryfikacji może prowadzić do sytuacji, w której algorytm zacznie nieświadomie faworyzować określone grupy uczniów lub błędnie interpretować ich wyniki. Szkoła, decydując się na współpracę z dostawcą technologii, powinna wymagać dowodów przeprowadzenia audytów etycznych lub testów rzetelności.
Zadanie tych kilku, z pozoru prostych pytań, pozwala spojrzeć na sztuczną inteligencję nie jak na modny dodatek do edukacji, lecz jak na narzędzie, którego wdrożenie wymaga namysłu, odpowiedzialności i realnego nadzoru. Właśnie ta świadomość odróżnia nowoczesną szkołę cyfrową od szkoły, która jedynie korzysta z technologii.
Przykłady bezpiecznego wykorzystania sztucznej inteligencji w szkole
Sztuczna inteligencja, właściwie zaprojektowana i mądrze wdrożona, może realnie wspierać proces dydaktyczny, nie naruszając przy tym autonomii nauczyciela ani praw ucznia. W praktyce istnieje wiele rozwiązań, które – przy zachowaniu zasad etycznych i zgodności z przepisami o ochronie danych – mogą znacząco podnieść jakość kształcenia i organizację pracy szkoły.
Jednym z najczęściej wskazywanych obszarów jest indywidualizacja nauki. Systemy wykorzystujące sztuczną inteligencję potrafią analizować tempo pracy ucznia, jego mocne strony oraz obszary wymagające wsparcia, a następnie proponować materiały dydaktyczne dopasowane do indywidualnych potrzeb. W ten sposób technologia staje się narzędziem personalizacji procesu uczenia się, a nie jego automatyzacji. Ostateczna decyzja o doborze treści zawsze pozostaje w rękach nauczyciela, który najlepiej zna możliwości i kontekst ucznia.
Coraz większe znaczenie w pracy dydaktycznej zyskuje również analiza postępów w nauce. Tzw. pulpity nawigacyjne dla nauczycieli, oparte na danych z codziennych aktywności uczniów, pozwalają obserwować dynamikę uczenia się bez konieczności sięgania po automatyczne ocenianie. Tego rodzaju narzędzia wspierają refleksję nauczyciela, dostarczając mu syntetycznych informacji o poziomie zaangażowania uczniów, ich tempie pracy i postępach w osiąganiu celów dydaktycznych.
Warto zwrócić uwagę również na zastosowania umożliwiające wczesne rozpoznawanie trudności edukacyjnych. Analiza wyników uczniów, sposobu rozwiązywania zadań czy częstotliwości błędów pozwala wychwycić sygnały świadczące o potrzebie dodatkowego wsparcia. Takie rozwiązania mogą okazać się szczególnie przydatne w edukacji wczesnoszkolnej lub w pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Warunkiem ich etycznego wykorzystania jest jednak zachowanie nadzoru nauczyciela i unikanie pochopnych interpretacji wyników generowanych przez system.
Ciekawym przykładem odpowiedzialnego wykorzystania technologii są też asystenci głosowi i chatboty, które mogą usprawnić komunikację i odciążyć szkołę w zakresie zadań administracyjnych. Wirtualny asystent może pomóc uczniom w zapisach na zajęcia, przypominać o terminach, a rodzicom – przekazywać podstawowe informacje o wydarzeniach szkolnych. Tego rodzaju zastosowania są najmniej inwazyjne z punktu widzenia ochrony danych i jednocześnie wspierają efektywność organizacyjną szkoły.
Każdy z tych przykładów pokazuje, że sztuczna inteligencja może być wartościowym wsparciem w procesie edukacyjnym – pod warunkiem, że jest stosowana świadomie, transparentnie i z poszanowaniem roli człowieka. W centrum pozostaje nauczyciel, który wykorzystuje technologię nie po to, by zastąpić relację z uczniem, ale by ją wzmocnić i uczynić bardziej adekwatną do wyzwań współczesnej szkoły.
Rekomendacje dla dyrektora szkoły i inspektora ochrony danych
Wdrażanie narzędzi opartych na sztucznej inteligencji w środowisku szkolnym wymaga nie tylko otwartości na innowacje, lecz także odpowiedzialności i świadomości regulacyjnej. To właśnie dyrektor szkoły oraz inspektor ochrony danych odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu, że technologia będzie wykorzystywana zgodnie z prawem, zasadami etyki i wartościami edukacji publicznej.
Pierwszym krokiem powinno być opracowanie wewnętrznej polityki dotyczącej wykorzystania AI i danych w szkole, która w sposób jasny i zrozumiały określi zasady korzystania z nowoczesnych narzędzi cyfrowych. Taki dokument powinien definiować zakres dopuszczalnego użycia systemów opartych na sztucznej inteligencji, wskazywać osoby odpowiedzialne za ich obsługę oraz ustalać procedury reagowania w przypadku incydentów lub błędów.
Kolejnym elementem odpowiedzialnego wdrożenia jest wymóg uzyskania od dostawcy technologii pełnej dokumentacji potwierdzającej zgodność narzędzia z przepisami prawa – w szczególności z ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych (RODO) oraz przyszłym Aktem o sztucznej inteligencji (AI Act). Szkoła powinna mieć dostęp do informacji o tym, jakie dane są gromadzone, w jakim celu i jakie zabezpieczenia zostały zastosowane. Przejrzystość w relacji z dostawcą jest niezbędna, aby uniknąć sytuacji, w których odpowiedzialność za ewentualne naruszenia pozostaje niejasna.
Nie można również pominąć etapu oceny ryzyka. Przed wdrożeniem jakiegokolwiek systemu AI dyrektor wraz z IOD powinni przeprowadzić ocenę skutków dla ochrony danych (DPIA), pozwalającą określić potencjalne zagrożenia dla prywatności uczniów i pracowników oraz sposoby ich minimalizacji. To narzędzie nie tylko wspiera zgodność z RODO, lecz także stanowi element kultury bezpieczeństwa danych w instytucji publicznej.
Istotnym obszarem pozostaje przygotowanie kadry pedagogicznej. Nauczyciele, którzy będą korzystać z narzędzi opartych na sztucznej inteligencji, muszą posiadać wiedzę o zasadach ich etycznego i bezpiecznego stosowania. Organizowanie szkoleń w tym zakresie powinno być traktowane nie jako formalność, lecz jako element podnoszenia jakości pracy szkoły i ochrony ucznia przed potencjalnymi zagrożeniami wynikającymi z nieświadomego użycia technologii.
Ostatnim, ale nie mniej ważnym obowiązkiem jest stały nadzór nad działaniem systemów AI. Dyrektor szkoły i inspektor danych powinni regularnie monitorować sposób funkcjonowania wdrożonych narzędzi, analizować zgłoszenia nauczycieli oraz reagować w razie pojawienia się wątpliwości co do skutków ich działania. W każdej chwili szkoła powinna mieć możliwość czasowego zawieszenia lub całkowitego wycofania systemu, jeśli okaże się, że jego stosowanie prowadzi do niepożądanych skutków dydaktycznych, organizacyjnych lub prawnych.
Odpowiedzialne zarządzanie technologią w edukacji wymaga zatem połączenia świadomości prawnej, etycznej i organizacyjnej. Sztuczna inteligencja może przynieść realne korzyści szkołom, jednak tylko wtedy, gdy jej wykorzystanie odbywa się w sposób transparentny, kontrolowany i ukierunkowany na dobro ucznia. W tym sensie rola dyrektora i IOD nie ogranicza się do funkcji nadzorczych – staje się kluczowym elementem budowania kultury zaufania i odpowiedzialności w cyfrowej szkole.
Nowe kompetencje nauczyciela w erze sztucznej inteligencji
Wdrażanie technologii opartych na sztucznej inteligencji w edukacji wymaga nowego podejścia do roli nauczyciela. Zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej oraz europejskimi ramami kompetencji cyfrowych dla nauczycieli (DigCompEdu), kluczowe znaczenie zyskuje dziś nie tylko umiejętność obsługi narzędzi informatycznych, ale przede wszystkim świadomość ich wpływu na proces dydaktyczny, etykę i relacje z uczniami.
Pierwszym filarem nowych kompetencji jest rozumienie sposobu działania systemów AI oraz ich ograniczeń. Nauczyciel nie musi być programistą, ale powinien znać podstawowe mechanizmy, na których opierają się algorytmy rekomendujące treści, oceniające postępy czy analizujące dane uczniów. Taka wiedza pozwala krytycznie interpretować wyniki generowane przez system i świadomie decydować o sposobie jego wykorzystania. Umiejętność odróżnienia narzędzia wspierającego nauczanie od systemu, który próbuje je zastąpić, staje się jednym z kluczowych elementów profesjonalizmu w nowoczesnej szkole.
Drugim obszarem jest zdolność do oceny etycznej i pedagogicznej wpływu technologii na proces kształcenia. Nauczyciel powinien potrafić rozpoznać moment, w którym technologia przestaje być wsparciem, a zaczyna ograniczać autonomię ucznia lub wpływać na jego samoocenę. Krytyczna refleksja nad etycznym wymiarem AI oznacza nie tylko ochronę przed nadużyciami, ale również troskę o zachowanie równowagi pomiędzy innowacją a wartościami humanistycznymi, które od wieków stanowią fundament edukacji.
Nie można też pominąć kwestii zarządzania danymi uczniów z poszanowaniem ich prywatności. Wraz z rozwojem systemów analitycznych rośnie ilość gromadzonych informacji o postępach, zachowaniach czy aktywności uczniów. Nauczyciel, jako osoba bezpośrednio korzystająca z tych danych, powinien mieć świadomość zasad wynikających z RODO, znać ograniczenia w ich przetwarzaniu i umieć zadbać o bezpieczeństwo powierzonych informacji. W praktyce oznacza to m.in. odpowiedzialne korzystanie z platform edukacyjnych, unikanie nadmiernego udostępniania danych oraz reagowanie na wszelkie nieprawidłowości związane z ich ochroną.
Czwarty filar nowych kompetencji to wspieranie uczniów w rozwijaniu świadomości etycznej w środowisku cyfrowym. W świecie, w którym młodzi ludzie coraz częściej korzystają z aplikacji opartych na sztucznej inteligencji, nauczyciel staje się nie tylko przewodnikiem merytorycznym, ale także mentorem w zakresie bezpiecznego i odpowiedzialnego korzystania z technologii. Edukacja o etyce cyfrowej, ochronie prywatności i rozumieniu działania algorytmów powinna stać się naturalnym elementem procesu nauczania – niezależnie od przedmiotu.
Nowoczesny nauczyciel to zatem nie tylko ekspert w swojej dziedzinie, lecz również świadomy użytkownik i krytyczny obserwator technologii, który potrafi wykorzystać jej potencjał w sposób wspierający rozwój ucznia i wzmacniający jego kompetencje społeczne. W tym sensie kompetencje cyfrowe nie sprowadzają się już do znajomości narzędzi – stają się integralną częścią etyki zawodowej nauczyciela XXI wieku.
Podsumowanie
Sztuczna inteligencja coraz wyraźniej staje się częścią współczesnej edukacji. Może wspierać nauczycieli w codziennej pracy, pomagać w indywidualizacji nauczania i usprawniać procesy organizacyjne w szkole. Jednak – jak pokazują wytyczne Komisji Europejskiej – jej obecność w środowisku oświatowym wymaga świadomości, odpowiedzialności i refleksji etycznej.
Nowoczesna szkoła, która decyduje się na wykorzystanie narzędzi opartych na AI, musi łączyć otwartość na innowacje z troską o podstawowe wartości edukacji: godność, równość, sprawiedliwość i dobro ucznia. Sztuczna inteligencja może być potężnym wsparciem, ale tylko wtedy, gdy to człowiek – nauczyciel, dyrektor, wychowawca – pozostaje w centrum procesu decyzyjnego.
Odpowiedzialne korzystanie z technologii nie sprowadza się do kwestii technicznych czy prawnych. To przede wszystkim kultura zaufania i świadomości, w której technologia służy człowiekowi, a nie odwrotnie. Kluczowe znaczenie ma więc etyczne przywództwo dyrektora szkoły, rola inspektora ochrony danych oraz zaangażowanie nauczycieli, którzy potrafią krytycznie i twórczo korzystać z nowych narzędzi.
Wprowadzenie sztucznej inteligencji do edukacji to proces wymagający współpracy wszystkich uczestników życia szkolnego. Tylko wtedy, gdy decyzje o wykorzystaniu technologii będą podejmowane wspólnie – w dialogu między nauczycielami, uczniami, rodzicami i ekspertami – możliwe stanie się stworzenie środowiska uczenia się, które pozostanie nowoczesne, bezpieczne i głęboko humanistyczne.
Jak podkreśla Komisja Europejska, rozwój sztucznej inteligencji w edukacji powinien być procesem „ciągłego rozważania i uczenia się”. Ostatecznym celem nie jest zastąpienie nauczyciela technologią, lecz wzmocnienie jego roli i kompetencji w świecie, w którym wiedza i wartości muszą iść w parze z odpowiedzialnym wykorzystaniem innowacji.
Najczęściej zadawane pytania
Czy szkoła może korzystać z narzędzi opartych na sztucznej inteligencji bez specjalnych zgód rodziców?
Zasadniczo tak, o ile przetwarzanie danych uczniów odbywa się na podstawie przepisów prawa – np. w ramach realizacji zadań oświatowych szkoły – oraz przy zachowaniu zasad określonych w RODO. Jednak każdorazowo szkoła powinna poinformować rodziców i uczniów o tym, że dane są przetwarzane przez system wykorzystujący AI, wskazując cel, zakres i podstawę prawną przetwarzania. W przypadku, gdy narzędzie wymaga dodatkowych danych lub służy celom nieobjętym działalnością dydaktyczną (np. komercyjnym), konieczne może być uzyskanie zgody. Transparentność jest kluczem do zaufania i zgodności z przepisami.
Jakie obowiązki ma dyrektor szkoły przed wdrożeniem systemu AI?
Dyrektor, jako administrator danych, ponosi odpowiedzialność za to, by każdy system stosowany w szkole był bezpieczny, zgodny z prawem i etyczny w swoim działaniu. Oznacza to m.in. konieczność przeprowadzenia oceny ryzyka i analizy skutków dla ochrony danych (DPIA), a także weryfikacji dostawcy technologii pod kątem zgodności z RODO i AI Actem. W praktyce szkoła powinna posiadać wewnętrzną politykę korzystania z narzędzi AI, określającą zasady ich stosowania, odpowiedzialność użytkowników oraz procedury reagowania na incydenty.
W jaki sposób nauczyciel może rozwijać swoje kompetencje w zakresie etycznego korzystania z AI?
Nowoczesny nauczyciel powinien łączyć wiedzę pedagogiczną z rozumieniem zasad działania systemów AI i ich wpływu na proces nauczania. W praktyce oznacza to udział w szkoleniach poświęconych etyce cyfrowej, bezpieczeństwu danych i krytycznemu myśleniu o technologii. Ważne jest również, by nauczyciel potrafił wspierać uczniów w rozwijaniu świadomości cyfrowej – tłumaczyć im, jak działają algorytmy, dlaczego prywatność w sieci ma znaczenie i jakie są konsekwencje nieodpowiedzialnego korzystania z narzędzi technologicznych. Kompetencje te są dziś uznawane za nieodzowny element profesjonalizmu w edukacji.
Artykuły blogowe
AI w administracji publicznej – przegląd rozwiązań
Sektor publiczny coraz śmielej otwiera się na rozwiązania oparte na…
AI w służbie zdrowia
Znaczenie i skala zjawiska Ai Sztuczna inteligencja (AI) zmienia sposób,…
Cyberbezpieczeństwo – najczęściej zadawane pytania.
1. Co to jest atak hakerski typu phishing i jak…
Obsługa prawna AI
Szukasz prawnika od sztucznej inteligencji? Potrzebujesz wsparcia prawnego przy wdrażaniu lub projektowaniu systemów AI? A może chcesz upewnić się, że Twoja działalność spełnia wymogi rozporządzenia AI Act i innych przepisów dotyczących nowych technologii?
Nasze specjalizacje
RODO
Prowadzisz firmę? Potrzebujesz pomocy prawnej w zakresie RODO? Skorzystaj z oferty naszej Kancelarii i zadbaj o bezpieczeństwo przetwarzania danych osobowych w swoje firmy.
E-commerce
Prowadzisz swój biznes w Internecie? Dostosuj swój e-commerce do obecnych wymagań prawnych. Skorzystaj z doświadczenia naszej Kancelarii i spełniaj wymogi prawne dotyczące świadczenia usług droga elektroniczną.
Obsługa firm
Kancelaria prowadzi sprawy związanej prawem spółek oraz prawem handlowym. Obsługujemy prawnie małych, średnich oraz dużych przedsiębiorców, działających zarówno w formie spółki osobowej, jak i kapitałowej.