Odwołanie od orzeczenia o niepełnosprawności Zielona Góra

Proces orzekania o niepełnosprawności odbywa się poprzez:

1. Powiatowe/miejskie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności, pełniące rolę pierwszej instancji.
2. Wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności, działające jako druga instancja. Procedura orzecznicza w celu ustalenia niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności jest zespołowa i dwuetapowa. Oznacza to, że w posiedzeniu składu orzekającego zespołu powiatowego i wojewódzkiego uczestniczą co najmniej dwaj specjaliści, z których przynajmniej jeden jest lekarzem pełniącym funkcję przewodniczącego składu. Drugim członkiem składu może być pedagog, psycholog, pracownik socjalny, doradca zawodowy lub inny lekarz.

Rejonowe sądy pracy i ubezpieczeń społecznych działają jako organ odwoławczy, kontrolujący prawidłowość orzekania przez organy administracji publicznej. Prawo strony postępowania orzeczniczego do złożenia odwołania od orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności wynika z Konstytucji RP, gwarantującej każdemu obywatelowi prawo do rozpatrzenia swojej sprawy przez niezawisły sąd. Rejonowe sądy pracy i ubezpieczeń społecznych rozpatrują odwołania od orzeczeń wojewódzkich zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności poprzez ocenę ustaleń składów orzekających przy wsparciu biegłych lekarzy sądowych i innych ekspertów.

Warto zauważyć, że procedura orzecznicza dotycząca ulg i uprawnień jest jednoosobowa (orzeka lekarz) i jednoinstancyjna (brak możliwości odwołania do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności).

Do znacznego stopnia niepełnosprawności zaliczane są osoby, które są całkowicie niezdolne do pracy i wymagają stałej lub długotrwałej opieki oraz pomocy innych osób, aby móc pełnić swoje role społeczne, z powodu niemożności samodzielnego funkcjonowania. Zalicza się również osoby zdolne do pracy, ale tylko w warunkach pracy chronionej, które także potrzebują stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w pełnieniu swoich ról społecznych, z powodu niemożności samodzielnej egzystencji. Ważne jest, aby zarówno osoby z pierwszej, jak i drugiej grupy spełniały warunek wymogu stałej lub długotrwałej pomocy, co wynika z ich ograniczeń w samodzielnym funkcjonowaniu. Przypisanie osoby do znacznego stopnia niepełnosprawności jest możliwe tylko wtedy, gdy jednocześnie występują u niej ograniczenia w wykonywaniu pracy oraz konieczność stałej pomocy. Niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza poważne naruszenie sprawności organizmu, które uniemożliwia zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych, takich jak samoobsługa, poruszanie się czy komunikacja, bez wsparcia innych osób. Zaliczanie osoby do znacznego stopnia niepełnosprawności nie wyklucza jej możliwości zatrudnienia u pracodawcy, który nie zapewnia warunków pracy chronionej, pod warunkiem przystosowania stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej lub zatrudnienia jej w formie telepracy.

Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zaliczane są osoby, które spełniają jedno z trzech kryteriów: są całkowicie niezdolne do pracy, zdolne do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagają czasowej lub częściowej pomocy innych osób w pełnieniu swoich ról społecznych. Ważne jest, że przyznanie statusu osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności nie wyklucza jej możliwości zatrudnienia u pracodawcy, który nie zapewnia warunków pracy chronionej, pod warunkiem przystosowania stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej lub zatrudnienia jej w formie telepracy.

W zakresie ograniczeń zatrudnienia definicja umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie różni się od definicji stopnia znacznego, ponieważ w obu przypadkach uwzględnia się kryterium niezdolności do pracy lub zdolności do pracy wyłącznie w warunkach pracy chronionej. Dodatkowym kryterium dla umiarkowanego stopnia niepełnosprawności jest potrzeba czasowej lub częściowej pomocy innych osób w pełnieniu ról społecznych. Wyraz „lub” w definicji oznacza, że każda z tych przesłanek może być wystarczającą podstawą do przyznania tego stopnia niepełnosprawności, w przeciwieństwie do znacznego stopnia, gdzie obie przesłanki muszą występować jednocześnie.

Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osoby, u których naruszenie sprawności organizmu prowadzi do istotnego obniżenia zdolności do pracy w porównaniu do osób o podobnych kwalifikacjach zawodowych i pełnej sprawności fizycznej oraz psychicznej. Zalicza się również osoby, które mają ograniczenia w pełnieniu ról społecznych, ale te trudności mogą zostać zrekompensowane poprzez zastosowanie sprzętu ortopedycznego, środków pomocniczych lub technicznych.

Warto zaznaczyć, że nie jest konieczne, aby oba wymienione warunki występowały jednocześnie.

W polskim systemie orzecznictwa o niepełnosprawności kryteria oceny stopni niepełnosprawności uwzględniają możliwości osoby w zakresie samodzielnej egzystencji, pełnienia ról społecznych oraz zatrudnienia w odpowiednich warunkach, mimo naruszenia sprawności organizmu. Niepełnosprawność, rozumiana w tym kontekście, odnosi się do ograniczonej zdolności do realizacji oczekiwań i pełnienia funkcji wynikających z zajmowanej pozycji społecznej w różnych grupach społecznych. Oznacza to trudności w codziennej aktywności oraz uczestniczeniu w życiu społecznym.

Rola społeczna jednostki zależy od jej pozycji w grupie, ale także od szeregu innych czynników, takich jak normy i oczekiwania. Warto dodać, że rola społeczna nie zawsze odzwierciedla tylko obecną pozycję jednostki, ale może także wyrażać aspiracje do pozycji, do której jednostka dąży.

Wśród schorzeń, które mogą stanowić podstawę do otrzymania orzeczenia, wymienia się:

Problemy ruchowe – obejmujące wrodzone i nabyte wady narządu ruchu, a także schorzenia takie jak choroba zwyrodnieniowa stawów czy choroba Parkinsona.

Choroby narządów zmysłów – takie jak niedosłuch, całkowita głuchota, głuchoniemota, ograniczenia pola widzenia, czy ślepota.

Schorzenia układu krążenia – w tym miażdżyca, choroba wieńcowa, nadciśnienie tętnicze z powikłaniami.

Choroby układu oddechowego – na przykład astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), rak płuc.

Choroby układu pokarmowego – obejmujące schorzenia takie jak choroby wątroby, trzustki, choroba Leśniowskiego-Crohna.

Schorzenia układu moczowo-płciowego – takie jak przewlekłe choroby nerek, zwyrodnienia nerek oraz nowotwory złośliwe.

Choroby neurologiczne – na przykład padaczka, stwardnienie rozsiane, następstwa udaru mózgu, schorzenia rdzenia kręgowego.

Upośledzenie umysłowe – począwszy od umiarkowanego stopnia niepełnosprawności intelektualnej.

Zaburzenia psychiczne – takie jak schizofrenia czy choroba afektywna dwubiegunowa.

Każdy przypadek rozpatrywany jest indywidualnie, co oznacza, że orzeczenie może zostać przyznane także z powodu innych schorzeń lub niepełnosprawności, nieujętych na powyższej liście.

Podstawa prawna:  

Art. 6 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,

Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia